Activated charcoal
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ใช้ประโยชน์จากลักษณะที่เป็นผงๆ มีพื้นที่ผิวมากในการดูดซับสารพิษหรือยา ยาที่แตกตัวเป็นประจุ หรือสารโมเลกุลเล็กเช่น alcohol จะถูกดูดซับได้ไม่ดี การให้ผงถ่านซ้ำๆ กันหลายครั้ง จะเพิ่มการขับถ่ายยาที่มี enterohepatic recirculation เช่น digitoxin หรือยาที่มีการซึมกลับสู่ทางเดินอาหารใหม่ เช่น phenobarbital หรือ theophylline
ข้อบ่งใช้
- ยับยั้ง หรือลดการดูดซึมยาหรือสารพิษที่ผู้ป่วยรับประทานเข้าไป โดยให้หลังจากผ่านการล้างท้อง หรือ การทำให้อาเจียนด้วย ipecac syrup
- ให้ผงถ่านซ้ำๆ เพื่อเพิ่มการขับถ่ายยาหรือสารพิษออกจากร่างกาย ในกรณีที่เป็นพิษจากยาหรือสารพิษ
ข้อห้ามใช้
- มีการอุดกั้นในทางเดินอาหาร
- รับประทานสารพิษที่เป็นกรด หรือด่าง ผงถ่านทำให้การส่องกล้องดูทางเดินอาหารเป็นไปด้วยความลำบาก
อาการไม่พึงประสงค์
ท้องผูก ป้องกันได้โดยให้ร่วมกับยาถ่าย ท้องอืด ท้องเสีย เนื่องจากได้รับยาถ่าย ทำให้เกิดการขาดน้ำและ hypernatremia มีการอุดตันของลำไส้
ปฏิกิริยาต่อยาอื่น
- ขัดขวางการดูดซึมยาต้านพิษชนิดอื่น เช่น N-acetylcysteine
- ฤทธิ์ในการดูดซึมของผงถ่านจะลดลง เมื่อให้ร่วมกับอาหารประเภทนม ไอศกรีม หรือน้ำเชื่อม
ขนาดและวิธีใช้
- ขนาดยาครั้งแรก 1 g/kg ให้รับประทานหรือให้ทางสายยาง หรือให้ 10 เท่าของน้ำหนักของสารพิษที่ได้รับ
- Repeated dose 15-20 g ทุก 4-8 ชั่วโมง ให้รับประทานหรือให้ทางสายยาง ให้ยาถ่ายในขนาดต่ำๆ ทุก 2-3 ครั้งของการให้ผงถ่าน
รูปแบบของยา
Activated chalcoal เป็นผง