“วัยรุ่น” วัย GEN... วัย HORMONE

“วัยรุ่น” วัย GEN... วัย HORMONE

หากถามถึงช่วงวัยของคนเราในแต่ละช่วงอายุ คุณคิดว่า..วัยใดคือวัยที่เป็นหัวเลี้ยวหัวต่อ ..วัยใดคือวัยที่ต้องการคําาชี้แนะมากที่สุด ..วัยใดคือวัยที่พ่อแม่กังวลใจมากที่สุด และ..วัยใดคือวัยที่มีการเปลี่ยนแปลงทางร่างกายและจิตใจมากที่สุด

“วัยรุ่น” วัย GEN... วัย HORMONE

แน่นอนเลย...นั่นคือ“วัยรุ่น”

จากกระแสสังคมและความเป็นอยู่ในปัจจุบันเราจะพบว่ามีเด็กๆ ที่เติบโตไว ที่มีทั้งความฉลาด กล้าแสดงออก มีการแสดงตัวตนที่ชัดเจนมากกว่าแต่ก่อน รวมทั้งยังสนใจเรื่องความเป็นของโลกและสังคมมากขึ้น และยังทันต่อเทคโนโลยี แต่ในการชีวิตของเด็กๆ เหล่านี้ เมื่อเติบโตขึ้นเป็นวัยรุ่นแล้ว  ก็มักจะมีปัญหาที่หลากหลายเข้ามา บางครั้งเป็นปัญหาชีวิต บางครั้งเป็นปัญหาทางกายปัญหาทางใจ ซึ่งพ่อแม่ในฐานะพี่เลี้ยงที่มีคุณภาพ จําเป็นต้องพร่ำสอน ให้การศึกษา ความรู้ และชี้แนะแนวทางในการขจัดกับปัญหาแก่พวกเขา

เพราะ “วัยรุ่น” เป็นวัยที่มีการเปลี่ยนแปลงทั้งทางกายและจิตใจได้มากและเร็ว ทําให้กองบรรณาธิการต้องร่วมพูดคุยกับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านวัยรุ่นถึงปัญหาที่พบและคําแนะนําที่จะนําไปปรับใช้ โดยได้เกียรติจาก อ.พญ.จิราภรณ์ อรุณากูล ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล

ปัญหาในวัยรุ่นที่พบมากในปัจจุบัน

ปัญหาที่พบมากของวัยรุ่นในปัจจุบันก็จะมีปัญหาเรื่องคุณแม่ในวัยรุ่น ปัญหาอัตราการมีเพศสัมพันธ์ก่อนวัยอันควร ซึ่งมีอัตราการตั้งครรภ์มากขึ้นเรื่อยๆ ทุกปี เหล่านี้เป็นปัญหาใหญ่หลักของประเทศไทย นอกจากนี้ยังมีปัญหาอื่นๆ ด้วย เช่น ปัญหาความรุนแรง มีการใช้ความรุนแรงในชีวิตประจําวัน เด็กจะอยู่กับความรุนแรงมากขึ้น มีการตั้งแก๊ง การทําร้ายร่างกายกันในโรงเรียน มีการทําาร้ายกันทางคําพูด การล้อเลียน การทําาร้ายกันทางโลกไซเบอร์ เช่น การทําภาพประจาน พวกนี้เป็นส่วนหนึ่งของความรุนแรง

นอกจากนี้ ยังพบปัญหาเด็กติดสุข คือติดอยู่กับอะไรที่ทําให้มีความสุข เช่น ติดเกมส์ ติดโซเชียลมีเดีย ทําให้ไม่อยากเรียนหนังสือเพราะคิดว่าไม่สนุก ชอบทําอะไรที่มีความสุขมากกว่า ปัญหาเด็กติดสุขนี้ก็เป็นปัญหาใหญ่ที่เจอได้มากที่สุด เหล่านี้จะทําให้เด็กขาดความอดทนและไม่มีความพยายาม และยังพบปัญหาเด็กไทยอ่านไม่ได้ เขียนไม่ออกเพิ่มมากขึ้นด้วย

“วัยรุ่น” วัย GEN... วัย HORMONE

สิ่งที่เปลี่ยนแปลงในวัยรุ่นที่เป็นปัญหามีอะไรบ้าง

วัยรุ่นทุกยุคทุกสมัยอาจจะคล้ายๆ กัน เพียงแต่สิ่งแวดล้อมที่วัยรุ่นอยู่ในแต่ละยุคได้เปลี่ยนไปและแตกต่างกันไป เด็กวัยรุ่นสมัยนี้เกิดมาพร้อมกับเทคโนโลยี การเลี้ยงดูแบบรวดเร็วกระชับฉับไว ทําให้เด็กสมัยนี้รอคอยไม่เป็น ไม่อดทน เพราะสิ่งแวดล้อมรอบตัวมีการตอบสนองที่รวดเร็วและรุนแรงตลอดเวลา เช่น อยากรู้อะไรก็สามารถรู้ได้ทันที เพราะมีเทคโนโลยีรองรับ ส่วนพ่อแม่ก็เลี้ยงลูกแบบทะนุถนอม เลี้ยงแบบไข่ในหินไม่อยากให้เผชิญกับโลกภายนอก เพราะกังวลว่าสังคมอันตราย เด็กส่วนหนึ่งจึงเติบโตมาอย่างอ่อนปวกเปียก ทําอะไรไม่เป็น ไม่เป็นผู้ใหญ่ และมีพ่อแม่ที่ไม่มีเวลาให้ลูกเพราะต้องหาเช้ากินคํา ทําให้ลูกอยู่กับปู่ย่าตายาย หรือทิ้งให้ลูกอยู่คนเดียวไม่มีเวลาให้ เด็กพวกนี้ก็จะโตมากับความรู้สึกขาดความรัก รู้สึกว่าตัวเองไม่สําคัญไม่มีความหมาย จะยุคสมัยไหนวัยรุ่นก็คือผลลัพท์ของสังคมที่เปลี่ยนไปในแต่ละยุคแต่ละสมัย

“วัยรุ่น” วัย GEN... วัย HORMONE

ปัจจัยหลักที่ทําให้เกิดปัญหาในวัยรุ่น

ปัจจัยหลักที่ทําให้เกิดปัญหาในวัยรุ่นที่หลีกเลี่ยงไม่ได้คือ การเลี้ยงดูจากพ่อแม่ เพราะเป็นคนใกล้ชิดกับเด็กวัยรุ่นมากที่สุด อย่างที่กล่าวคือ พ่อแม่บางคนไม่มีเวลาให้ลูก ไม่ใส่ใจ หรือสอนลูกโดยใช้ความรุนแรง ทําร้ายร่างกายและจิตใจ เด็กกลุ่มนี้ก็โตมาแบบไม่มีคุณภาพ ไม่มีความมั่นคงในจิตใจ ไม่รักตัวเอง ไม่นับถือตัวเอง เมื่อใดก็ตามที่ไม่รักตัวเองแล้ว ก็จะไม่เข้าใจความรักของคนอื่น ส่วนพ่อแม่ที่เลี้ยงลูกแบบทะนุถนอมประเภททูนหัวของบ่าวก็จะมีปัญหาจากการเลี้ยงดู นอกจากนั้นยังมีปัญหาทางชีวภาพ เช่น เด็กบางคนมีความฉลาดไม่เท่ากัน มีปัญหาทางด้านอารมณ์ไม่เหมือนกัน 

แนวโน้มของปัญหาที่อาจมากขึ้นเป็นอย่างไร

ที่เราพบมากคือ เด็กสมาธิสั้นแล้วเรียนไม่ได้ เรายังทําาการรักษาเด็กซึมเศร้า อีกเรื่องคือการให้คําแนะนําในเรื่องการดูแลเลี้ยงดูของคนในครอบครัวซึ่งมีความสําคัญมาก เพราะพ่อแม่จะเลี้ยงลูกในแต่ละวัย พ่อแม่จําาเป็นต้องเปลี่ยนบทบาทของตัวเองไปด้วย เช่น เลี้ยงลูกในวัยเล็ก ก็ต้องคอยทําหน้าที่ชี้แนะว่าอะไรควรทํา ไม่ควรทํา พอเริ่มเข้าสู่วัยรุ่น พ่อแม่ก็จะมีบทบาทจากคอยชี้แนะเป็นคอยรับฟัง คอยเป็นเพื่อนช่วยแก้ปัญหา

ส่วนโรงเรียนเองเป็นสถานที่ที่เขาใช้เวลาที่นั่นค่อนข้างมาก แม้พ่อแม่จะเลือกโรงเรียนที่อยู่แล้วปลอดภัย อยู่แล้วเสริมสร้างพัฒนากับตัวเอง แต่หลายๆ ครั้งที่เราพบก็มักจะไม่ใช่อย่างนั้น เมื่อเด็กไปโรงเรียนก็จะโดนเพื่อนล้อ โดนครูดุ จึงเน้นว่าถึงเวลาแล้วที่ควรให้ความสําคัญกับการยกระดับการแก้ไขปัญหาในวัยรุ่นอย่างหนึ่งเลยที่ควรลงทุนคือการศึกษา เพราะถ้าไม่ลงทุนแล้ว ก็แปลว่าเรากําลังถอยหลัง

“วัยรุ่น” วัย GEN... วัย HORMONE

แล้วคลินิกวัยรุ่นที่ รพ.รามาฯ ให้บริการรักษาอย่างไรบ้าง

มีเด็กอายุตั้งแต่ 10-24 ปี ที่มารับการรักษา โดยมีปัญหาที่พบ ได้แก่ ปัญหาทางร่างกาย เช่น เตี้ยอยากสูง อ้วนผอม มีโรคความผิดปกติทางการกิน เช่น โรคกลัวอ้วน สิว ประจําเดือน โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ซึ่งคลินิกยังให้การรักษาปัญหาทางพฤติกรรม เช่น พฤติกรรมการเรียน การแสดงออกทางอารมณ์ การไม่เข้าใจกันกับพ่อแม่ อารมณ์ซึมเศร้า วิตกกังวล เจ็บป่วยเรื้อรัง ติดเกม รวมทั้งเรื่องเพศที่หลากหลาย

คลินิกให้บริการในสหสาขาวิชาชีพ โดยมีแพทย์วัยรุ่นให้การรักษา มีจิตแพทย์เด็กและวัยรุ่น สังคมสงเคราะห์ พยาบาล ให้การดูแลแบบองค์รวม ทั้งร่างกายและจิตใจรวมทั้งสังคมของเด็ก ทั้งยังให้การดูแลเรื่องเฉพาะเช่น เรื่องของแม่วัยรุ่น ความหลากหลายทางเพศ ซึ่งจะเปิดในเดือนสิงหาคมนี้ ซึ่งทางคลินิกวัยรุ่นมีการรักษาความลับในการรักษาของคนไข้

คําแนะนําในการดูแลวัยรุ่น

วัยรุ่นเป็นที่มีพลัง มีศักยภาพ มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ ถ้าพลังเหล่านี้เปลี่ยนไปเป็นพลังงานที่ดี ก็จะทําอะไรให้คนรอบข้าง ชุมชน หรือประเทศได้รับพลังที่ดีเช่นกัน แต่ว่าหลายๆ ครั้ง ชีวิตของวัยรุ่นอาจสะดุดไปกับการไม่ระมัดระวังในการใช้ชีวิต รู้เท่าไม่ถึงการณ์ หรือมีความไม่พร้อมในทักษะชีวิต รวมทั้งความรู้เรื่องเพศศึกษา จึงอยากฝากวัยรุ่นว่า ให้ใช้สติในการใช้ชีวิต และให้ใช้เวลาในช่วงวัยนี้ในการพัฒนาตนเองที่จะไปเป็นผู้ใหญ่ที่ดีในอนาคต ถ้ามีปัญหาอะไรก็อยากให้หาคนช่วยเหลือปรึกษาคนใกล้ชิดที่ไว้ใจได้ หรือปรึกษาแพทย์ได้ 

ผู้เขียน : อ. พญ.จิราภรณ์ อรุณากูร กุมารแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านเวชศาสตร์วัยรุ่น ภาควิชากุมารเวชศาสตร์
คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล

ติดตามข้อมูลสุขภาพเพิ่มเติมได้ที่นี่

นิตยสารวาไรตี้เพื่อสุขภาพ @Rama ฉบับที่ 15 คลิก

AtRama.mahidol.ac.th