การเตรียมพี่

ให้พี่มีความรู้สึกที่ดีในการจะมีน้อง

• ชี้ให้เห็นความน่ารักของเด็กเล็ก ๆ เช่นภาพเด็กที่น่ารักที่ใช้เป็นภาพโฆษณาต่าง ๆ
• ระหว่างแม่ท้องควรบอกเด็กว่าแม่มีน้องในท้อง
• พูดให้เห็นนประโยชน์ของการมีน้อง เช่น น้องจะเป็นเพื่อนเล่นไม่เหงา

ไม่เอาน้องมาขู่เด็กให้ประพฤติดี

• ไม่พูดว่าจะรักน้องมากกว่าเด็กประพฤติไม่ดี ไม่เชื่อฟัง
• ไม่พูดว่าขืนดื้อมากอีกหน่อยมีน้อง เด็กจะกลายเป็นหมาหัวเน่า ไม่มีใครรัก เขาจะรักน้องกันหมด

หลังคลอดควรให้เด็กมีความรู้สึกเป็นเจ้าของน้องด้วย

• ให้จับให้ “อุ้ม” ช่วยอาบน้ำ จับขวดนม

ให้บทบาทพี่ ทำให้พี่รู้สึกสำคัญ

• ชมเชยพี่ว่า “หนูเก่งแล้วช่วยน้องหน่อยลูก” “น้องยังเล็กอยู่ไม่เก่งเท่าหนู”

ให้ความสนใจเอาใจใส่พี่เท่าเดิม

• ให้ความสนใจพี่เมื่อเด็กเรียกร้องเป็นครั้งคราว
• ไม่ควรทุ่มเทเวลาเอาใจใส่แต่น้องคนเดียว

ไม่พูดเปรียบเทียบคนหนึ่งกับอีกคนหนึ่ง

• ไม่พูดเปรียบเทียบกันไม่ว่าเรื่องอะไรทั้งสิ้น เรื่องของใครก็พูดเฉพาะเรื่องของคนนั้น ไม่เน้นปมเด่น หรือปมด้อยของใคร เช่น พูดชมแต่พี่ไม่ชมน้องเลย หรือชมแต่น้องไม่ชมพี่มีความรักเด็กเท่ากันอย่างจริงใจ
• ผู้ใหญ่ไม่ลำเอียงรักใครมากกว่าใคร ปฏิบัติอย่างเท่าเทียมกันเสมอต้นเสมอปลาย (ข้อนี้สำคัญที่สุดที่จะทำให้เด็กไม่อิจฉากัน)

ตัวอย่างพี่น้องอิจฉากัน

น้องชายเกลียดพี่ชาย

• น้องป่วยบ่อยตอนเด็ก บอบบาง เป็นโรคลมชักแต่เรียนเก่ง ได้เกรด 3,3,4,4 ทำอะไรได้ดีถ้าต้องการทำ
• พี่เก่งรอบด้าน การเรียน กีฬา ดนตรี วาดภาพ ช่วยพ่อแม่ มีน้ำใจ ร่าเริง ในสายตาคนทั่วไปจึงว่าพี่เก่งกว่าน้อง
• ระยะหลังน้องไม่ยอมอยู่ใกล้พี่ ต่อต้านลึกๆเช่นพ่อเล่นบอลกับน้อง พอดีพี่เข้ามาเล่นด้วย ก็มี ท่าทางหงุดหงิดแล้วจะค่อยๆหลบออกไป พ่อเรียกก็ไม่มาเล่น สิ่งไหนที่พี่ทำ น้องจะไม่ยอมทำ แม้ทำได้ เช่น วาดภาพ แต่จะทำสิ่งที่พี่ไม่ชอบทำ เช่น    เต้นรำ
• พบว่าใครๆชอบชมพี่ ส่วนพี่บังเอิญชอบตำหนิน้องบ่อยๆ เช่นเวลาลงจากรถน้องไม่ช่วยพ่อแม่ถือของ พี่ก็จะว่า “ทำไมไม่ช่วยพ่อแม่ถือของ” เวลาน้องทำอะไรไม่ดีพี่มักว่าน้อง

อิจฉาน้องตั้งแต่อยู่ในท้อง

• มีอาการ ไม่ยอมไปโรงเรียน งอแง ถามไปถามมาจนเด็กบอกว่า “ไปไหนก็เอาน้องไปด้วย ไปโรงพยาบาลก็เอาน้องไปด้วย ไม่เอาผมไป แม่อยู่กับ น้องตลอดเวลาเลย” 

ในกรณีนี้ แพทย์จึงแก้ไขโดยการอธิบายให้เด็กฟังว่า แม้น้องอยู่กับแม่ตลอดเวลาก็ไม่มีความหมายอะไรในเวลานี้ เพราะว่ากับน้อง แม่พูดด้วยก็ไม่ได้ เล่นด้วยก็ไม่ได้ อุ้มก็ไม่ได้ ไม่เหมือนพี่ ที่แม่พูด เล่น อุ้ม ได้ทุกอย่าง หลังอธิบายเด็กก็ยอมไปโรงเรียน

บทความโดย: ศ.เกียรติคุณ พญ.นงพงา ลิ้มสุวรรณ